İVEDİKLEŞMEK

60’lı yıllarda Sadri Alışık’ın Turist Ömer filmleri vardı. Ülke olarak Turist Ömer’i çok sevdik, tarif ettiği karakter İstanbul yaşamında sosyal seviyesi orta alt tabaka olan bir kişi idi, ama bu kişi temiz kalpli, üst düzey kişilerle iletişimde olmak için çaba içinde, duygusal bir yapıda, küçük kurnazlıkları olan ama şiddet ve küstahlıkla hiç ilgisi bulunmayan o dönemin gerçek İstanbul varoşlarında yaşayanları temsil ediyordu. 80’li yıllarda varoşlarda yaşayan kitle, köyden kente göçün hızlanmasıyla değişti, Turist Ömer tiplemesi İnek Şaban yapısına döndü. Kemal Sunal’ın simgelediği yapı yine temiz kalpli ama özgüveni daha artmış, şehir yaşamında kendine ekonomik seviye bulmaya çalışan, köyden taşıdığı kültürü kaybetmeden şehir kültürüne uyum gösterme çabasında, kendini ispatlama sevdası yüksek bir yapıydı. Çok kişiyi temsil ettiği için Türk halkı onu da çok sevdi, yüreğimizle kucakladık, bağlandık. Aradan bir 20 yıl daha geçince İnek Şaban ve benzerlerinin kentlerimize verdiği yeni kuşaklar boy göstermeye başladı, Şahan Gökbakan’ın Recep İvedik tiplemesi bu şekilde filizlendi, yine kentin varoşlarında yaşıyan ama temiz kalbin ve kırsal kökendeki hoşgörünün yerini özgür olmayı şiddet uygulamayla eşdeğer zanneden, özgüveni ve egosu küstahlık derecesine taşmış , çevreye hakareti kendine hak gören bir yapı oluştu. Bence Şahan bu gözlemiyle büyük bir iş yapıyor, İvedik yapısının kentleşme sürecinde nasıl düzeleceğini, eski temiz yapıya nasıl ulaşılabileceğini topluma soruyor. Bu İvedik yapısı her yerde görülüyor, spor camiasından, politikacı kimliğine varana kadar pek çok yerde hatta briçte de karşımızda. Geçenlerde BBO’da ders vereceğim kişiyi beklerken pek çok kişiden takım maçı oynamam için davet aldım cevap olarak “yok sağolun” dedim, birisi hariç hepsi hocam siz sağolun dedi, o birisi ise İvedik’in tiplemesini yansıtacak şekilde “sizden beklenen başka ne cevap olabilirdi” gibi egosunu üste çıkartmaya yönelik bir dokundurmada bulundu. Bu davranışının ilerideki isteklerine kapıyı kapatacağının farkında olup olmadığını sorunca da iyice küstahlaşarak kendisinin bir marka olduğunu falan anlatmaya başladı. Şahan’ın filmine bu kadar çok seyirci İvedik tiplemesinin kendi yapısından daha abartılı olduğunu görebilmek için gidiyor, bu yapının nasıl yumuşayıp hoş bir hale geleceği ise önemli bir toplum sorunu.
15.Mart.2009