BEŞİNCİ KATTAYIZ

Bu hafta dünyadaki briçin gelişme şekline bakalım istedim. Daha önceki bir yazımda briçin ilk aşamasının WHİST adında bir oyun olduğunu ve 1500 yıllarında rahip Latimer’in notlarında bunun oynandığını anlatmıştım. Briçte ikinci kat WHİST BRİDGE adıyla anılan oyunun yeni şekliydi. Bu oyunu İstanbul levantenleri 1800 yıllarında oynarmış. Mısırdaki Hidiv kulübün bu tür briçin ana merkezlerinden biri olduğunu da söylemiştim. Whist’in yeni şeklinini önce İngiltere sonra Amerika ve Avrupa’ya , 1877-1878 yıllarında Plevne’deki Osmanlı - Rus harbinde görevli albay Studdy , St.Georges kulüpte yaymaya başladı. Bu tür Briç’in whist’den temel farkı dekleranın ortağının elini yere açması ve yer olmasıydı. 1900 yılları başında bu türe ilaveler geldi. Hindistan ve İngiltere’de bu değişik tür katılımcılar buldu ve tüm dünyaya yayılmaya başladı. Briçin üçüncü katı olan bu yeni türün adına “auction bridge” dendi, kontr ve sürkontrlar devreye girdi. 1920 lerde Fransa’da bu yeni türün biraz daha değişimi sağlandı ve briçte zonu söyleyebilmek ve de yapmak söylenmeyen ama zon kadar alınan lövelere göre temel ayrımlardan oldu, adına “plafond = tavan” denen briç dördüncü kata çıkarılmıştı. Bir süre sonra 1910-1920 lerde artık yeni auction briç çok popüler olmuş ve turnuvaları yaygınlaşmaya başlamıştı. 1925 te Harold S. Vanderbilt adında bir adam plafond briç arkadaşlarıyla Los Angels’den başlayarak Panama kanalından Havana’ya , Finland isimli bir buharlı gemiyle gidiyor ve hergün briç oynuyorlardı. Bu gemide arkadaşlarıyla günümüzdeki şekli oluşturdular. Sanzatunun ilk lövesi 40 diğer löveleri 30 puan oldu böylece 3 sanzatu veya dört majör 100 rakamını bularak zon yapan şekle geldi. Zon – orzon (zonda olmayan) şekilleri de yine bu gemideki briçte yapıldı ve adına “contract briç” dendi. Artık briçin 5. kat olan yeni şekli önce Amerikada yaygınlaştı. 1929 yılında “American auction bridge league” auction kelimesini sildi , aynı yıl kontrat briç kuralları yayınlandı ve resmileşti , 1932 yılında da İngiltere , Fransa gibi avrupa ülkeleri kontrat briç kurallarını kabullenerek onayladılar, günümüzde oynanan briç işte bu kontrat briçin bir türüdür. Her 5-10 yılda bir bazı değişiklikler yapılıyor mesela benim ilk milli yıllarımda takım maçı 20 üzerindendi 10-10 berabere olunuyordu şimdi 25 – 0 arasında dönüşüyor. Bakalım kaç kat daha çıkacak bu briç.
07.Mart.2010